چرا فوتبال ایران باید از پروتکل‌های ورود تماشاگران به استادیوم‌های فرانسه عبرت بگیرد؟

به گزارش میدان، تیم لیون در مرحله یک سی و دوم جام حذفی فرانسه، در استادیوم شارلیتی پاریس به مصاف اف‌ سی پاریس رفت. در نیمه اول، ابتدا پاریس با گل لورا پیش افتاد و لیون نیز با گل موسی دمبله بازی را به تساوی کشاند اما با پایان نیمه اول، هرج و مرج با حمله هواداران به یکدیگر و پرتاب اشیایی به داخل زمین آغاز شد. اتفاقی آشنا در این روزهای فوتبال فرانسه که یادآورِ خشونت‌های اجتماعی فوتبال انگلستان در دهه 1990 است. تماشاگران وارد زمین شده و در نهایت با تلاش پلیس، تصمیم به لغو بازی گرفته شد.

اما چرا مشکل هولیگانیسم در فوتبال فرانسه به سادگی حل نمی‌شود؟ مقوله‌ای کم و بیش مشابه با آنچه که در فصل جاری لیگ برتر فوتبال ایران دیدیم. تماشاگران پس از حدود دو سال به استادیوم‌ها برگشتند، پروتکل‌های بهداشتی به درستی اجرا نشد، دوباره از ورود تماشاگران ممانعت به عمل آمد و حالا نیز بحث بر سر بازگشتِ مجدد تماشاگران، داغ است. بدون شک فوتبال ایران اگر قصد بازگشایی استادیوم‌ها را دارد، این کار بدون دردسر نخواهد بود و می‌توان گفت با وجود مشکلات اجتماعی، عملکرد فرانسه در حل این معضل، الگوی خوبی برای فوتبال ماست. صدالبته که نمی‌توان رفتارِ قانون گریزانه تماشاگران ایرانی را به هولیگانیسم ارتباط داد اما بحثِ "خشونت اجتماعی"، یکی از نقاط اشتراک جامعه ایران و فرانسه است و همانطور که گفتیم، بنا به ویژگی‌های مشترک بین اجتماع دو کشور، آزمون و خطای فرانسه در رسیدن به آرامش پس از طوفان کرونا، می‌تواند الگوی خوبی باشد. اما چگونه؟ بگذارید یادداشت را از ابتدا آغاز کنیم.

وقتی دیدار اخیر بین لیون و مارسی نیمه کاره رها شد، ژان میشل اولا، رییس باشگاه لیون در پخش زنده آمازون پرایم با عصبانیت از این تصمیم انتقاد کرد و مدعی شد که شرایط برای ادامه بازی امن بود! تصویری از تیری آنری، مفسر آمازون که به نقطه دیگری خیره شده بود و قصدِ مخالفت با ژان میشل را داشت، در شبکه‌های اجتماعی فرانسه دست به دست می‌شد.

در حال حاضر، درگیری و آشوب در تمامی ورزشگاه‌های سراسر فرانسه به چشم می‌خورد. چه زمانی بطری آب بعدی پرتاب می‌شود؟ بازی بعدی که به آشوب کشیده خواهد شد، کدام دیدار است؟ دیمیتری پایه، ستاره فرانسوی اعتراف کرده که دیگر در هنگام ارسال کرنر در دیدارهای خارج از خانه، احساس امنیت ندارد. اتحادیه ملی فوتبالیست‌های حرفه‌ای فرانسه نیز افزایش تماس‌های تلفنی از بازیکنان نگران و عصبی را گزارش کرده است.

شیوع جهانی ویروس کرونا تا حد زیادی به عنوان یکی از علل تاثیرگذار در این بحث شناخته می‌شود. هوادارانی که بیشترین زمان در طول 18 ماه گذشته را دور از اجتماع و در خانه سپری کرده و نتوانستند قدم در ورزشگاه بگذارند، از بازگشتشان (هرچند به احتمال فراوان، موقت) خوشحال هستند و این خوشحالی و آسودگی خاطر را ابراز می‌کنند؛ شاید بعضی از آنها بیش از حد احساساتی شده‌اند. برای هواداران سرسخت و لجوج، هوادارانی متعصب که می‌توانند در هر ورزشگاهی از لیگ فرانسه به چشم بیایند، انگیزه‌های خبیثانه‌تری وجود دارد. این حرکات برای آنها، نوعی قدرت‌نمایی، مشخص کردن قلمرو و نشان دادن برتری‌شان است.

کمبود محافظان در سراسر فرانسه مسائل را پیچیده‌تر کرد. اکثر محافظان در فرانسه نیمه‌وقت هستند و وقتی شیوع جهانی ویروس کرونا باعث تعطیل شدن مسابقات فوتبال، کنسرت‌های موسیقی و نمایشگاه‌ها شد، آنها نیاز به پول بیشتری پیدا کرده و مجبور شدند به دنبال منبع کسب درآمد دیگری باشند. نیاز به حضور تمامی اعضا در ورزشگاه‌ها برای کنترل گواهی ویروس کرونا (شرط ورود به بسیاری از اماکن عمومی در فرانسه) باعث ایجاد موانع اجرایی بیشتری شده است. کار نگهبانی، زمان‌بندی نامشخص و دستمزد کمی دارد (نگهبانان معمولا کمترین میزان دستمزد فرانسه را دریافت می‌کنند که 10.48 یورو در ساعت پیش از کسر مالیات است و گاهی پاداش‌هایی نیز می‌گیرند) و از نظر فیزیکی بسیار دشوار است.

یک نظریه جامعه شناختی، به "بحران اخلاقی" در اوایل دهه 1990 میلادی اشاره می‌کند که منجر به تصویب چندین قانون سرکوبگرانه شد. "مقامات رده ‌بالای سیاسی و اجتماعی فرانسه، واقعا علاقه‌ای به فوتبال ندارند. واکنش مقامات فوتبالی و دولتی این بود که تنها دلیل چنین آشوب‌هایی شرارت و تمایل به بی‌قانونی است. بنابراین ما در این موارد چه کاری انجام می‌دهیم؟ تنبیه می‌کنیم، پلیس ضد شورش را برای مهار خشونت می‌فرستیم و قوانین تنبیهی تصویب می‌کنیم." کسانی که در سال‌های اخیر به دنبال روشی نوین برای مدیریت هواداران بوده‌اند، به این خوش‌بین هستند که وقتی کارگروه ویژه هولیگانسیم طرح‌هایش را در اواخر این ماه اعلام کند، پیشرفت‌هایشان از بین نخواهد رفت. فرانسه در هر حال، بیشترین میزان اقدامات تنبیهی و امنیتی در اروپا را در زمینه تنبیه هواداران یاغی به کار گرفته است. اما مشکل از کجاست؟

در میان افکار عمومی، این امید وجود دارد که مقامات دست از تنبیهات جمعی مانند برگزاری بازی‌ها پشت درهای بسته برداشته و به سوی تنبیهات فردی هدفمند بروند. بسیاری از ورزشگاه‌های لیگ فرانسه در حال حاضر به تکنولوژی دوربین مداربسته پیچیده مجهز هستند که به شناخت سریع خاطیان کمک می‌کند. به عنوان مثال، هوادار لیون که بطری آب را به سوی دیمیتری پایه پرتاب کرد، در عرض چند دقیقه دستگیر شده و در فاصله حدوداً 48 ساعت محاکمه شد. گروه‌های هواداری نیز دوست دارند شاهد پایانی بر استفاده بدون تبعیض از محرومیت هواداران در دیدارهای خارج از خانه باشند که می‌تواند به طور ناگهانی و در فاصله چند روز پیش از برگزاری بازی، از سوی مقامات محلی باشگاه میزبان اعلام شود.

دور نمایی از واکنش بر پایه تکنولوژی، به مدیریت هواداران در فرانسه وجود دارد که شامل تمرینات و پرداخت دستمزد بهتر به نگهبانان می‌باشد. در حالی که بحران فعلی به افزایش نگرانی‌ها دامن زده اما بحثی که به راه انداخته، می‌تواند منجر به نقطه عطفی در رابطه پر تنش بین فوتبال فرانسه و هوادارانش شود. شاید بهایی نچندان گزاف برای مرگ همیشگیِ هولیگانیسم.