پروژه مبهم وزارت ورزش؛ یک خطای دیجیتالی!/ انتخابات در مسیر آزمون و خطا

به گزارش میدان، همیشه نوآوری ها، ابتکارات و اولین ها در عین جذابیت با مشکلات و چالش های بسیاری همراه هستند و برای رسیدن به نقطه مطلوب و آرمانی مسیر طولانی پیش وری آنهاست اما آنچه وزارت ورزش و جوانان در مسیر برگزاری انتخابات فدراسیون های ورزشی در پیش گرفته، براستی یک فاجعه تمام عیار است. فاجعه ای که مسیر برگزاری انتخابات را مبهم و پر از سنگلاخ نشان می دهد. 

وزارت ورزش و جوانان در یک اقدام نوآورانه با هدف همگام‌سازی با فناوری‌های روز دنیا و تسهیل در روندهای اجرایی، برای نخستین بار اقدام به برگزاری ثبت‌نام الکترونیکی از کاندیداهای انتخابات فدراسیون‌های ورزشی کرد. آغاز این فرآیند از فدراسیون های بدنسازی، اسکی، اتومبیلرانی  و نجات غریق بود که به عنوان نخستین تجربه، با نقاط قوت و ضعف قابل توجهی همراه شد که در همان ابتدا این پروژه را با ابهامات جدی مواجه نمود.

تصمیم وزارت ورزش برای دیجیتالی شدن فرآیند ثبت نام انتخابات روی کاغذ اتفاق خوب و مهمی است اما اجرای ضعیف و پر از مشکل سبب شده تا این طرح نوآورانه در ابتدای راه با مشکلات عدیده ای همراه باشد و عملا در اجرا از کار درنیاید. این پروژه در صورت اجرای بهینه، می‌تواند موجب کاهش مصرف کاغذ، صرفه‌جویی در زمان و دسترسی آسان‌تر به اطلاعات و مدارک شود. همچنین از تمرکزگرایی جلوگیری کرده و امکان مدیریت هم‌زمان چندین فدراسیون را فراهم می‌سازد اما هرگز به این اهداف اولیه نیز نرسیده.

در تمام پروژه های مشابه که در راستای کلان پروژه شهر الکترونیک تعریف می شود، اجرای فرآیند به شکل گام به گام و پلکانی است. بدین معنا که مجری طرح هیچگاه به یکبار اقدام به حذف فرآیند فیزیکی نمی کند و مکانسیم دیجیتالی شدن را مرحله به مرحله پیش می برد. این مسیر در عین آشنا شدن تدریجی مخاطبان و جامعه هدف با این مکانسیم، کمک می کند که باگ ها و خطاهای سیستم تازه نیز خود را نشان داده و در مرحله گذار برطرف شوند اما وزارت ورزش و جوانان بدون درنظر گرفتن این مسیر صحیح و امتحان پس داده ناگهان یک شبه تصمیم به اجرای پروژه دیجیتالی کردن ثبت نام کاندیداهایی فدراسیون های ورزشی کرده و همین تغییر رویکرد یک شبه مشکلات فراوانی را به همراه داشته.

نواقص متعدد

در نخستین گام اجرای این سیستم، مشکلات متعددی گزارش شده که کل اعتبار و اهمیت پروژه را زیر سئوال می برد.

در وهله نخست اجرای این پروژه با توجه به کندی و اختلال اینترنت در ایران و ناپایداری شبکه بسیار طاقت فرسا و با ریسک روبروست. بدیهی است که پیش نیاز اجرای چنین پروژه ای برخورداری از یک اینترنت باکیفیت و با سرعت است آنچه در گستره جغرافیایی ایران بنا بر علل متعدد فاقد آن هستیم و همین در وهله اول سد بزرگی در مسیر دیجیتالی شدن این مکانیسم است.

از سوی دیگر بحث امنیت شبکه نیز یکی از مسائل بسیار مهم در پروژه شهر الکترونیک است که در این مقوله با توجه به بحث انتخابات اهمیتی دوچندان پیدا می کند. در این حوزه هم فضای اینترنت ایران از امنیت پایینی برخوردار است و دارای حفره های متعددی می باشد، به گونه ای که هکرها و سارقان اینترنتی با استفاده همین حفره ها و امنیت پایین به راحتی اقدام به کلاهبرداری از کاربران می کنند. خطر هک، دستکاری داده‌ها یا عدم تطابق مدارک، از مهمترین نگرانی‌های مطرح‌شده در این طرح است.

در تمامی پروژه های نوین و نوپا بحث آموزش یک المان جدی محسوب می شود و متولی آن پروژه بستری را فراهم می کند که در وهله نخست کاربران و مخاطبان با آموزش صحیح از ساز و کار حاکم بر پدیده نوظهور آگاهی پیدا کرده و بتوانند در این بستر جدید فعالیت خود را با کمترین میزان خطا انجام دهند. فقدان آموزش و اطلاع‌رسانی کافی؛ کاربران بدون آگاهی قبلی با سامانه‌ای مواجه شدند که راهنمایی یا آموزش مشخصی نداشت. این مسأله سبب شد بسیاری از کاربران دچار سردرگمی شوند.

پنل طراحی شده برای این پروژه نیز با مشکلات متعددی روبروست. پنلی که بسیار مبتدیانه و بدون امکانات خاصی طراحی شده. به عنوان مثال در بخش ویرایش مدارک و اطلاعات یک باگ بزرگ وجود دارد به گونه ای که پس از بارگذاری مدارک، امکان اصلاح یا ویرایش وجود نداشته و این مسأله موجب کندی کار و سردرگمی ثبت‌نام‌کنندگان شده است.

شاید یکی از بزرگترین نواقص این طرح دومرحله ای بودن فرآیند ثبت نام باشد. در حالیکه در پروژه دیبجیتالی کردن مهمترین المان حذف حضور فیزیکی و صرفه جویی در وقت، هزینه و سرمایه افراد است، وزارت ورزش در یک تصمیم عجیب تکمیل فرآیند ثبت نام را به مراجعه حضوری منوط کرده تا عملا مهمترین هدف دیجیتالی شدن در این پروژه خنثی و بی اثر شود.

عدم شفافیت در اطلاع‌رسانی نیز یکی دیگر از مشکلات این پروژه است. سابق بر این در ثبت نام سنتی اخبار مراجعه کاندیداها برای ثبت نام به سرعت مخابره می شد و در پایان مهلت ثبت نام نیز اسامی کاندیداها شفاف در اختیار همه قرار می گرفت اما در ثبت نام دیجیتالی اطلاعاتی مانند تعداد ثبت‌نام‌کنندگان یا وضعیت پرونده‌ها به صورت شفاف اعلام نمی‌شود.

ایجاد نهاد ناظر مستقل؛ حضور یک نهاد یا کمیته ناظر بی‌طرف برای بررسی صحت فرآیند ثبت‌نام الکترونیکی، علاوه بر افزایش شفافیت، موجب اطمینان بیشتر کاندید‌ها و کاهش شبهات خواهد شد.

اصرار بر یک پروژه پر از اشکال

درست است که حرکت به‌سوی دیجیتالیزه‌ شدن فرآیندها امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر است، اما سوال اساسی اینجاست که وزارت ورزش با وجود این‌همه نقص فنی، ابهام، عدم شفافیت و ضعف زیرساخت، چرا اصرار بر اجرای کامل و فوری این طرح دارد؟ آیا باید ثبت‌نام انتخابات فدراسیون‌های دیگر نظیر اتومبیل‌رانی، کاراته، نجات غریق یا اسکی نیز قربانی همین آزمون‌ و خطاها شوند؟ این‌که تجربه‌ای ناقص و پرچالش را بدون بازنگری و بهبود، به فدراسیون‌های دیگر تسری دهیم، نه‌تنها کمکی به پیشرفت نمی‌کند، بلکه بی‌اعتمادی، اتلاف وقت و حتی شائبه‌های سوء‌مدیریت را افزایش می‌دهد.

وزارت ورزش باید پاسخ دهد: آیا این تحول، واقعا به نفع ورزش کشور است یا صرفا ویترینی از پیشرفت بی‌پشتوانه؟