فاجعه مرگ عکاس را کسی گردن نمی‌گیرد؛ نه از استعفا خبری است، نه عذرخواهی

به گزارش میدان، حادثه تلخ درگذشت حمیدرضا درجاتی، عکاس ورزشی در جریان مسابقات اتومبیلرانی روز جمعه27 اردیبهشت ماه، بار دیگر زنگ خطر ایمنی در ورزش‌ کشور را به صدا درآورد. حادثه‌ای که نه تنها جان یک فعال رسانه‌ای را گرفت بلکه به‌درستی باید آن را نمادی از ضعف ساختاری، بی‌تدبیری مدیریتی و بی‌توجهی به استانداردهای ایمنی دانست.

در حالی که اتومبیلرانی از خطرناک‌ترین رشته‌های ورزشی دنیاست و در بسیاری از کشورها تنها با نظارت دقیق و حضور متخصصان این رشته اداره می‌شود، فدراسیون اتومبیلرانی ایران این روزها با سرپرستی کار خود را پیش می‌برد که به نظر می‌سد فاقد دانش تخصصی از فضای این رشته است. انتصابی از سوی وزارت ورزش که به‌جای ارتقای کیفی مدیریت، تنها به‌دنبال پر کردن جای خالی صندلی مدیریت است و البته توقعی که از سرپرستان دارد چینش مجمع و تغییر ساختار فدراسیون است تا اینکه موفقیت کاندیدای مورد نظر این وزارتخانه درم جمع قطعی شود  .

کوروش صبوریان از کارمندان وزارتخانه است که به عنوان سرپرست فدراسیون منصوب شد تا انتخابات را برگزار کند؛ وی در صحبت‌های خود پس از این حادثه، اظهار به عدم تخصص در این رشته کرد و اولین سوالی که به وجود می‌آید این است که چرا او را در این مسند نشاندند که هیچ تخصصی ندارد؟ 

آرش حاجی جعفری، رئیس کمیته آفرود و از کارشناسان حوزه اتومبیل‌رانی و موتورسواری در گفت‌وگو با خبرنگار میدان درخصوص مسائل و حادثه روز جمعه بیان کرد: پیش از آغاز مسابقه نیز حادثه مشابهی رخ داده و پای یکی از داوران آسیب دیده بود اما علی‌رغم این اتفاق، مسابقه متوقف نشد. برخورد خودرو با محل گاردریل از قبل، حادثه‌خیز شناخته شده بود و احتمالاً سستی سازه‌های ایمنی، ناشی از برخوردهای پیشین بوده است.

وی ادامه داد: در گذشته به دلیل وقوع 2 تصادف در انتهای پیست و نشت روغن و خرابی سازه‌ها، بخشی از تجهیزات ایمنی(بالشتک‌ها) به نقطه انتهایی پیست منتقل شده‌ بود زیرا قسمت پایانی پیست حادثه‌خیزتر بررسی شده بود اما هیچ جایگزینی هم برای ابتدای  پیست در نظر نگرفتند.

نکته تکان‌دهنده در مورد این حادثه این است که پیش از آغاز رسمی رقابت‌ها، خودرویی از پیست خارج شد و به یکی از عوامل اجرایی آسیب وارد کرد. این اتفاق در شرایطی رخ داد که هنوز مسابقه به‌طور رسمی آغاز نشده بود. در بسیاری از کشورهای دنیا وقوع چنین حادثه‌ای پیش از شروع مسابقه، به معنای توقف فوری رقابت‌ها تا بازبینی کامل شرایط ایمنی پیست است اما در پیست آزادی، نه تنها مسابقه متوقف نشد، بلکه بدون کوچک‌ترین بازنگری یا اقدام اصلاحی، ادامه پیدا کرد؛ تصمیمی که در نهایت، به حادثه‌ای بسیار تلخ‌تر و مرگبار عکاس رقابت‌ها منجر شد.

صحبت‌های رئیس کمیته آفزود نشان می‌دهد که احتمال حوادث در پیست و عدم ایمنی آن اعلام شده بود اما عدم تخصص سرپرست ریاست و دبیری فدراسیون، موجب برگزاری مسابقه با شرایط نامناسب شد. البته همه موضوع با بررسی انتخاب سرپرست مناسب به پایان نمی‌رسد؛ در واقع روند انتصاب سرپرست است که مشکلات زیادی را نه در این فدراسیون بلکه در همه فدراسیون‌ها می‌سازد.

برای حل چنین مشکلاتی، باید مرحله قبل از انتصاب سرپرست را بررسی کنیم؛ مشکل از آن‌ تصمیمی شروع شد که وزارت ورزش، برنامه انتصاب کارمندان وزارتخانه در فدراسیون‌ها را پیش گرفت. تصمیمی که شاید دلیل جان‌ باختن عکاس این رقابت‌ها شد و در فدراسیون‌های دیگر نیز شاهد چنین تصمیمات اشتباهی هستیم که می‌تواند هزنیه‌های زیادی برای آن فدراسیون به دنبال داشته باشد. وقتی نیروهای غیر متخصص وزارتخانه در تخصصی‌ترین پست‌های فدراسیون‌ها به کارگیری می‌شوند، باید انتظارچنین اتفاقات تلخی را هم داشت.

پیست آزادی، سال‌هاست توسط شرکت توسعه و نگهداری اماکن ورزشی به فدراسیون اجاره داده می‌شود اما هیچ نظارتی روی ایمنی فیزیکی این مکان ورزشی توسط این شرکت صورت نمی‌گیرد. جان ورزشکاران، عکاسان، تماشاگران و داوران، در فضای فرسوده‌ای قرار گرفته که نه استانداردهای روز را دارد و نه پایش و نگهداری منظمی برای آن انجام می‌شود. شرکت توسعه نمی‌تواند تنها با واگذاری اماکن و دریافت اجاره، از زیر بار مسئولیت ایمنی خارج شود. وقتی عیب‌های زیرساختی و فقدان گاردریل‌های ایمن، جان انسان‌ها را تهدید می‌کند، این شرکت هم باید پاسخگو باشد.

هر پیستی باید استانداردهای دقیق بین‌المللی از سوی فدراسیون جهانی را اخذ کند. تجهیزات ایمنی، فنس‌های محافظ، مکان مشخص برای عکاسان و مدیریت ریسک بخشی جدایی‌ناپذیر از مسابقات است اما در ایران، نه تنها این استانداردها رعایت نمی‌شود، بلکه کمترین نوسازی و رسیدگی به پیست‌ها نیزاز طرف سازمان ذی‌ربط؛ شرکت توسعه صورت نمی‌گیرد. با این حال وزارتخانه هم فدراسیون را با استفاده از شرکت توسعه، اجاره‌نشین خودش کرده و هم مسئولیت مشکلات ایمنی موجود را قبول نمی‌کند. 

درگذشت مرحوم درجاتی، عکاس پرتلاش و متعهد، فقط یک حادثه نیست؛ بلکه محصول یک زنجیره بی‌مسئولیتی، بی‌توجهی و سیاست‌گذاری اشتباه است. مسئولان وزارت ورزش و شرکت توسعه، نه تنها باید پاسخگوی این فقدان باشند بلکه با اتخاذ تصمیمات ساختاری و جدی از تکرار چنین فجایعی جلوگیری کنند.

در چنین فضایی نه تنها راه برای توسعه ورزش‌های مختلف بسته می‌شود بلکه کوچک‌ترین غفلت می‌تواند به بهای جان انسان‌ها تمام شود؛ با وجود تمام انتقادات مطرح‌شده، وزارت ورزش حتی در حد یک استعفای سرپرست هم مسئولیت جان‌ باختن حمیدرضا درجاتی را قبول نکرد و فقط به فکر برگزاری جلسات بی‌نتیجه است؛ اقدامی که در هر کشور دیگری، بدیهی‌ترین واکنش مدیریتی، استعفای رئیس یا سرپرست فدراسیون بود.