- صفحه اصلی
- فوتبال ایران
- کشتی و وزنهبرداری
- توپ و تور
- رزمی
- ورزش زنان
- سایر ورزشها
- ورزش جهان
- چند رسانه ای
در روزگاری که هر چیزی با یک اپلیکیشن قابل اندازه‌گیری و ثبت است، بیش از هر زمان دیگری از چیزی فاصله گرفته‌ایم که پایه‌ای‌تر از نرم‌افزار و تجهیزات دیجیتال است: توانایی فهمیدن بدن خود. این توانایی همان چیزی است که در ادبیات علمی از آن با عنوان «سواد بدنی» یاد می‌شود؛ مفهومی که در جهان سال‌هاست مورد توجه قرار گرفته، اما در سیاستگذاری‌هایمرتبط با فعالیت بدنی، ورزش، سلامت و تندرستی ایران هنوز مغفول مانده است.
دکتر سعید ولدی، از پیشگامان توسعه این مفهوم در ایران، می‌گوید:
برای لحظه‌ای تصور کنید بدن شما یک زبان ویژه دارد؛ زبانی بدون حروف و جمله‌های پیچیده، اما هر روز و هر ساعت با شما گفت‌وگو می‌کند. برخی این زبان را می‌فهمند و از آن برای ساختن یک زندگی فعال، سالم و متعادل بهره می‌برند. بسیاری دیگر، با وجود سال‌ها زندگی در بدن خود، هیچ‌گاه نمی‌آموزند چگونه پاسخ دهند.
به گفته او، سواد بدنی فراتر از مهارت‌های حرکتی است:
ایشان، به پرسشی اشاره می‌کند که معمولاً نادیده گرفته می‌شود: آیا ما واقعاً بلدیم با بدن‌مان زندگی کنیم؟ به‌گفته او، سواد بدنی قبل از هر چیز توانایی فهمیدن وجه جسمانیت و ظرفیت های آن است؛ اینکه انسان بداند از حرکت چه می‌خواهد، چه چیزی او را فعال نگه می‌دارد، چگونه می‌تواند به بدنش اعتماد کند و چطور می‌تواند حرکت را تبدیل به یک رفتار پایدار کند، نه یک تصمیم مقطعی!
چرا سواد بدنی اهمیت دارد؟
اهمیت این نگاه زمانی بیشتر روشن می‌شود که شرایط امروزمان را کنار آن بگذاریم. در جامعه‌ای که کودکان کمتر از همیشه می‌دوند، می‌پرند و بازی می‌کنند، و بزرگسالان در روزمرگی‌های خسته‌کننده گرفتار شده‌اند، کاهش سواد بدنی فقط یک مسئله ورزشی نیست، بلکه یک مسئله فرهنگی، اقتصادی و حتی اجتماعی است. افزایش چاقی، اضطراب، مشکلات اسکلتی–عضلانی و بی‌تحرکی گسترده، همه نشانه‌هایی هستند که می‌گویند ما چیزی بنیادی را از دست داده‌ایم: رابطه سالم با بدن.
دکتر ولدی تأکید می‌کند که سواد بدنی یعنی فرد بتواند برای بدنش تصمیم بگیرد، نه اینکه فقط از بیرون دستور بگیرد. این توانایی نتیجه مجموعه‌ای از عوامل است: تأکید می‌کند: سواد بدنی یعنی فرد بتواند برای بدنش تصمیم بگیرد، نه اینکه فقط از بیرون دستور بگیرد. این توانایی نتیجه تعامل میان چند عامل کلیدی است: 1- اعتمادبه‌نفس حرکتی: باور به توانایی انجام حرکات 2- شناخت ارزش فعالیت بدنی: درک اهمیت حرکت برای سلامت جسم و روان 3- احساس کفایت: توانایی اجرای فعالیت‌ها به شکل مؤثر 4- انگیزه: میل درونی برای فعال بودن که فعالیت را معنادار می‌کند. این همان رویکردی است که سال در کشورهایی مانند کانادا، استرالیا، ولز، اسکاندیناوی، هند و چین، مبنای برنامه‌ریزی فعالیت بدنی، سلامت عمومی و تربیت بدنی قرار گرفته و نتایج چشمگیری در رفتارهای حرکتی، مشارکت بیشتر در فعالیتهای بدنی وهمچنین ابعاد روانی جامعه به دست آمده است.
سواد بدنی؛ سرمایه‌ای مادام‌العمر
سواد بدنی موضوعی لوکس یا اضافه نیست. اگر کودک در سال‌های ابتدایی یاد نگیرد بدنش چه توانایی‌هایی دارد، معمولاً در نوجوانی و متعاقبا بزرگسالی و سالمندی از فعالیت فاصله می‌گیرد. اگر بزرگسالان احساس نکنند بدن‌شان قابل اعتماد است، هیچ برنامه ورزشی در بلندمدت پایدار نمی‌ماند. از همین‌جا اهمیت سواد بدنی روشن می‌شود: یک چارچوب فکری برای اینکه انسان بداند چرا باید حرکت کند؟ چطور باید حرکت کند؟ و چه رابطه‌ای باید با بدنش بسازد؟
ادامه مسیر مصاحبه
این مصاحبه آغاز مجموعه‌ای است که هر قسمت به زاویه‌ای تازه از سواد بدنی می‌پردازد. در بخش‌های بعدی به پرسش‌هایی پاسخ خواهیم داد که زندگی روزمره مخاطب را در بر می‌گیرد. مثل اینکه:
چرا سواد بدنی می‌تواند یکی از مهم‌ترین سرمایه‌های سلامت جامعه باشد؟
چطور محیط زندگی ما فرصت حرکت را می‌بلعد؟
بدن کودکان امروز چه چیزهایی را از دست داده؟
و آیا مدرسه‌ها می‌توانند نقش نجات‌دهنده داشته باشند؟
مسیر این گفتگو تازه شروع شده؛ رسانه و پژوهش دوشادوش هم قرار است لنز جدیدی برای دیدن و داشتن سواد بدنی پیش روی مخاطب بگذارند لنزی که به زندگی روزمره هر فرد گره خورده است.
