تجربه یا جوانی؛ چالش انتخاب‌های قلعه‌نویی در تیم ملی

به گزارش میدان، تیم ملی ایران در ماه‌های اخیر با چالش‌های انتخاب بازیکن و انسجام تاکتیکی مواجه بوده است. انتخاب‌های امیر قلعه‌نویی بر پایه اعتماد به بازیکنان باتجربه حتی با عملکرد باشگاهی متوسط استوار است و این موضوع باعث شده نسل جوان فرصت محدودی برای حضور در ترکیب اصلی داشته باشد. عملکرد تیم در تورنمنت‌ها و بازی‌های دوستانه نشان می‌دهد که تاکتیک مشخصی وجود ندارد و بازیکنان بیشتر با مهارت فردی و خلاقیت خود موقعیت خلق می‌کنند. این وضعیت انتقاداتی جدی نسبت به سبک هدایت سرمربی و آینده تیم ملی به دنبال داشته است و سؤال اصلی این است که آیا سیاست قلعه‌نویی در استفاده از بازیکنان قدیمی و باتجربه واقعاً به نفع تیم ملی است یا جلوی رشد نسل جوان را گرفته است.

تیم ملی برای فیفادی مهر ۱۴۰۴ لیست اولیه خود را اعلام کرده است. بازیکنان باتجربه و شناخته‌شده حضور دارند و برنامه چند بازی دوستانه نیز مشخص شده است. این ترکیب مسیر تحلیل عملکرد تیم و بررسی بازیکنان کلیدی را فراهم می‌کند، اما انتخاب برخی بازیکنان باعث شده انتقاداتی نسبت به سیاست‌های انتخابی سرمربی مطرح شود.

تورنمنت کافا ۲۰۲۵

تیم ملی ایران در تورنمنت کافا ۲۰۲۵، که از ۲۹ مرداد تا ۸ شهریور ۱۴۰۴ برگزار شد به مقام نایب قهرمانی رسید. در این رقابت‌ها تیم‌های ایران، ازبکستان، تاجیکستان، هند و افغانستان حضور داشتند.

مرحله گروهی: ایران در گروه B با تیم‌های هند، افغانستان و تاجیکستان همگروه بود. ایران با نتیجه ۳–۱ افغانستان را شکست داد، سپس ۳–۰ هند را مغلوب کرد و با تاجیکستان ۲–۲ مساوی کرد. با ۷ امتیاز صدرنشین گروه شد. 

نیمه‌نهایی: ایران ۲–۱ هند را شکست داد و به فینال رسید. 

 فینال: دیدار با ازبکستان در تاشکند برگزار شد و با اخراج زودهنگام آریا یوسفی، ایران ۱۰ نفره شد. علیجانوف در دقیقه ۱۲۰ تک گل بازی را زد و ایران قهرمانی را از دست داد. عملکرد تیم در این رقابت‌ها قابل قبول بود، اما انتقاداتی به انتخاب بازیکنان و تکیه بیش از حد بر باتجربه‌ها وارد شد. فرصت کمتری به نسل جوان داده شد و تاکتیک مشخصی وجود نداشت. تیم بیشتر با مهارت فردی بازیکنان موقعیت خلق می‌کرد تا تاکتیک جمعی. این مسئله نشان می‌دهد که سرمربی هنوز برنامه مشخصی برای بهره‌گیری از استعدادهای جوان ندارد.

تحلیل مدافعان کلیدی

 شجاع خلیل‌زاده و مرتضی پورعلی‌گنجی شجاع خلیل‌زاده با تجربه و سابقه بالا، ستون دفاعی تیم ملی است و رهبری خط دفاع را بر عهده دارد، اما سن بالا و کاهش توان بدنی باعث شده توانایی او در بازی‌های سریع و فشرده کاهش یابد و توانایی دفاع در برابر مهاجمان جوان و پرسرعت محدود شود.

مرتضی پورعلی‌گنجی مدافع جوان‌تر با سابقه بازی در لیگ‌های خارجی و تجربه لژیونر شدن است. او در چند بازی اخیر پرسپولیس عملکرد دفاعی بسیار خوبی ارائه داده و کمی جوان‌تر از شجاع است، بنابراین مزیت فیزیکی و سرعت بیشتری دارد و توانایی مقابله با مهاجمان سریع را بهتر دارد. با این حال، قلعه‌نویی اعتقادی به او ندارد و مدت‌هاست دعوت نشده است.

 این انتخاب‌ها باعث شده فرصت حضور مدافعان جوان در تیم ملی محدود شود و ترکیب دفاعی با تکیه بیش از حد بر بازیکنان باتجربه، تنوع تاکتیکی را کاهش داده است. به عبارت دیگر، بازیکنان باتجربه‌ای که در باشگاه‌ها عملکرد فوق‌العاده‌ای ندارند، همچنان فرصت حضور پیدا می‌کنند و حق مدافعان جوان‌تر ضایع می‌شود.

وضعیت علیرضا جهانبخش

جهانبخش، وینگر و هافبک هجومی، با سابقه بازی در اروپا، در پنج ماه اخیر هیچ فعالیت باشگاهی نداشته اما همچنان به تیم ملی دعوت می‌شود. این تصمیم فرصت نسل جوان را محدود کرده و دوران حضور جهانبخش در تیم ملی رو به پایان است.

در تورنمنت کافا ۲۰۲۵، تیم تاکتیک مشخصی نداشت و بازیکنان بیشتر با مهارت فردی موقعیت خلق کردند تا برنامه جمعی و تاکتیکی دقیق. دعوت مداوم جهانبخش که دوران حرفه‌ای او به پایان نزدیک است، باعث شده بازیکنان جوان‌تر و آماده، فرصت حضور و تجربه در ترکیب اصلی تیم ملی را از دست بدهند.

 

با توجه به نتایج ضعیف اخیر، عملکرد متوسط در تورنمنت کافا و سبک بازی بدون تاکتیک جمعی، در صورت شکست در دیدارهای دوستانه پیش‌رو، وضعیت سرمربی به شدت متزلزل خواهد شد و او به درهای خروج نزدیک است.

 

تیم ملی ایران نیازمند فرصت دادن به نسل جوان و بازنگری در تاکتیک‌هاست. سیاست قلعه‌نویی در اعتماد بیش از حد به بازیکنان باتجربه و قدیمی باعث شده نسل جدید فرصت کسب تجربه و ایجاد تنوع تاکتیکی را از دست بدهد. نتایج پیش‌رو و تصمیمات سرمربی، تعیین‌کننده مسیر آینده تیم ملی خواهد بود و ادامه همین روند ممکن است تیم را از رقابت‌های بین‌المللی عقب بیندازد.