دوگانگی خطرناک؛ وقتی ناکامی‌ها پشت برچسب غیرالمپیکی پنهان می‌شوند!

به گزارش میدان، ورزش ایران در سال‌های اخیر با تغییرات و قوانین جدیدی در فدراسیون‌ها مواجه شده است. این قوانین به ظاهر با هدف ارتقای عملکرد رشته‌های المپیکی و غیرالمپیکی وضع شدند، اما تجربه نشان می‌دهد که گاهی بیشتر پوششی برای کم‌کاری‌ها و ناکارآمدی‌های مدیریتی است تا راهکاری عملی. این امر به ویژه در برخورد با رشته‌های غیرالمپیکی محسوس است، جایی که هم هزینه‌ها و توجه مسئولان مشابه رشته‌های المپیکی است، اما هنگام ارزیابی عملکرد، تفاوت‌ها نادیده گرفته می‌شود.

مباحث پیرامون تفکیک رشته‌های المپیکی و غیرالمپیکی، از منظر اصولی کاملا قابل دفاع است؛ سهم و تأثیرگذاری رشته‌های المپیکی در عرصه‌های بین‌المللی و سیاست فرهنگی کشورغیرقابل انکارنیست و کمتر کسی با ضرورت این تفکیک مخالفت دارد.
با این حال، آنچه محل انتقاد است، شیوه برخورد مسئولان با عملکرد خود و توجیه ناکامی‌هاست. هرچند اعلام می‌شود که باید به تفاوت‌های میان رشته‌های المپیکی و غیرالمپیکی توجه شود، اما در عمل، اعزام‌های مشترک و مدیریت ناکارآمد، باعث می‌شود عملکرد ضعیف رشته‌های غیرالمپیکی نیز بر رتبه و اعتبار رشته‌های المپیکی تأثیر منفی بگذارد. نکته قابل توجه این است که اعزام رشته‌های غیرالمپیکی، با پوشش پشت این مسئله که عمدتا با هدف ارتقای سلامت و ورزش همگانی انجام می‌شود، نه کسب مدال.

با این حال، هزینه‌ها و توجه مسئولان تقریبا مشابه رشته‌های المپیکی است، اما هنگام ارزیابی عملکرد، تفاوت‌ها نادیده گرفته می‌شود و مسئولان به راحتی نتیجه ضعیف را به گردن غیرالمپیکی‌ بودن رشته‌ها می‌اندازند.
نکته قابل‌تأمل اینجاست که وقتی برای اعزام رشته‌های غیرالمپیکی تقریبا همان هزینه و امکانات رشته‌های المپیکی صرف می‌شود و حتی در نهایت نتایج به صورت کلی بر رتبه کشور تأثیر می‌گذارد، چرا در مرحله ارزیابی ناگهان تفکیک صورت می‌گیرد؟ مسئولان در زمان خرج و تبلیغ، این رشته‌ها را در سطح المپیکی‌ها می‌بینند اما هنگام پاسخ‌گویی و نتیجه‌گیری، برچسب «غیرالمپیکی» می‌زنند و می‌گویند ناکامی اهمیتی ندارد. این دوگانگی نه‌تنها باعث اتلاف منابع می‌شود، بلکه ذهنیت و اعتبار کاروان ورزشی کشور را نیز خدشه‌دار می‌کند.

نمونه بارز این موضوع، عملکرد کاروان ایران در دوازدهمین دوره بازی‌های جهانی چنگدو بود که ویژه رشته‌های غیرالمپیکی برگزار شد. این مسابقات، از 16 تا 26 مردادماه 1404 به میزبانی چین برگزار شد و کاروان ایران با کسب سه مدال طلا، یک نقره و سه برنز در جایگاه سی‌ام به کار خود پایان داد. این دوره با تلاش وزارت ورزش، تا حدی رنگ و بویی شبیه المپیک و بازی‌های آسیایی گرفته بود و توجه بیشتری نسبت به دوره‌های پیشین به آن شد.

اگر در همه چیز از بودجه و امکانات گرفته تا تبلیغات، رشته‌های غیرالمپیکی را هم‌ردیف المپیکی‌ها می‌دانیم، پس منطقی است که انتظار تلاش و عملکردی مشابه هم داشته باشیم؛ صرف هزینه بدون نتیجه فقط توجیه کم‌کاری است و باید هدف ارتقای جایگاه ایران در سطح جهانی باشد.
با این حال، در مقایسه با رقابت‌های مشابه در کشورهای هم‌سطح، نتایج ایران چندان مطلوب نبود. کشورهایی مانند تایلند، اندونزی، تایپه، ازبکستان و هنگ‌کنگ عملکرد بهتری داشتند و این امر هشدار مهمی برای مسئولان ورزش کشور است. اگر روند موجود ادامه یابد، احتمال دارد در بازی‌های بزرگ‌تر مانند ناگویا 2026 و لس‌آنجلس 2028 نیز نتیجه برایمان غافلگیر کننده باشد.
پیشی گرفتن کشورهای منطقه‌ای از ایران حتی در مسابقات غیرالمپیکی، نباید نادیده گرفته شود، چرا که این روند می‌تواند در مسابقات آسیایی و جهانی نیز کاروان ورزش کشور را با چالش مواجه کند.
درنهایت، مسئولان ورزش کشور باید با نگاهی انتقادی و واقع‌بینانه به عملکرد خود، تفاوت میان رشته‌های المپیکی و غیرالمپیکی را به رسمیت بشناسند و با سیاست‌گذاری هوشمندانه، از اتلاف منابع و آسیب به اعتبار ورزش ایران جلوگیری کنند.